Menu
Zagłada Żydów.
Zagłada Żydów.
Zagłada Żydów.
Zagłada Żydów.
Wybór źródeł do nauczania o zagładzie Żydów
Zagłada Żydów.
Zagłada Żydów.
Zagłada Żydów.
Zagłada Żydów.
|
ZAGŁADA ŻYDÓW. STUDIA i MATERIAŁY
ul. Nowy Świat 72, pok.120 00-330 Warszawa, POLAND e-mail: redakcja(at)holocaustresearch.pl tel/fax: (22) 657 28 74 Numer bieżący
Biorąc pod uwagę współczesny dyskurs wokół Zagłady, zawartość bieżącego numeru mogłaby się składać wyłącznie z działu „Curiosa”. Z pewnością za kilka lat warto będzie zastanowić się nad przygotowaniem osobnej publikacji poświęconej upolitycznieniu tematyki Zagłady, zaangażowanym w te działania instytucjom, dotyczącym jej programom badawczym i edukacyjnym, wystawom i publikacjom. Czytelnik znajdzie tu jednak niewiele tekstów na ten temat. Działu „Curiosa” w ogóle nie ma. Tematem przewodnim jest natomiast problematyka religijna i teologiczna. Ten wątek był już wcześniej obecny na łamach naszego pisma. Dokładnie dziesięć lat temu dominantą uczyniliśmy zagadnienie postaw i zachowań Kościoła katolickiego wobec Żydów i ich eksterminacji. Prezentowaliśmy spory wokół papieża Piusa XII, przedstawialiśmy działania i zaniechania polskiej hierarchii kościelnej, pisaliśmy o postawach duchowieństwa i wiernych, a także o dialogu chrześcijańsko-żydowskim „z Zagładą w tle”. Studia i opracowania źródłowe z oddawanego do rąk czytelników numeru prezentują przede wszystkim sylwetki myślicieli religijnych, rabinów, a także po prostu wierzących Żydów działających w czasie wojny oraz ich pisma: komentowane i poddawane interpretacji. Havi Dreifuss z Yad Vashem przybliża postać„nieznanego przywódcy nieznanego ruchu chasydzkiego w czasie Zagłady” – Matysa Gelmana. O słynnych kazaniach rabina Kalonimusa Kalmana Szapiry wygłaszanych w warszawskim getcie pisze Daniel Reiser. Barbara Krawcowicz przedstawia wątki teodycei w wojennych kazaniach bratysławskiego rabina Szlomy Zalmana Unsdorfera. Adam Kopciowski odnajduje problematykę Boga i Zagłady w listach rabina Hersza Majlecha Talmuda z lubelskiego getta. List rabina Jakuba Szulmana z Grabowa analizuje Adam Sitarek. Sprawa jest pasjonująca, ponieważ wiele wskazuje na to, że list mógł być pierwszą zorganizowaną próbą ostrzeżenia Żydów uwięzionych w gettach w rejencji łódzkiej przed nadciągającą Zagładą. Rabin Szulman odegrał znaczącą rolę w łańcuchu przekazywania informacji na temat zbrodni dokonywanej w leżącym nieopodal obozie w Chełmnie nad Nerem. Artykuł Stanisława Obirka pt. Zadziwiające milczenie polskiego Kościoła katolickiego o Holokauście skupia się na refleksji teologicznej „po Auschwitz”. Autor zastanawia się, dlaczego radykalna zmiana w otoczeniu polskich katolików (czyli zagłada Żydów) nie została „zauważona”? Wskazuje na skromną ilościowo i myślowo refleksję nad antysemicką historią teologii chrześcijańskiej oraz prezentuje szerzej teologiczną koncepcję refleksji „po Auschwitz” niemieckiego teologa katolickiego Johanna Baptisty Metza. Wreszcie Tadeusz Bartoś w eseju W jedności siła – złego. O etycznych konsekwencjach monoteizmów dokonuje brawurowej dekonstrukcji i demistyfikacji religijnych i kulturowych fundamentów chrześcijaństwa. „Zamysł masowej egzekucji całego narodu przetrwał w obłędnej pamięci cywilizacyjnej dzięki systematycznej lekturze starego Testamentu w świecie chrześcijańskim” – pisze autor, zaznaczając jednocześnie, że jego tekst, choć prowokacyjny, jest zaproszeniem do dyskusji. W dziale „Materiały” czytelnik znajdzie fragmenty zapisków, kazań, listów, publikowanych po raz pierwszy w języku polskim. Jacek Leociak prezentuje wątki religijne w pamiętniku Karola Rotgebera z getta warszawskiego; Maria Ferenc publikuje spuściznę rabina Josefa Lejba Gelerntera ocalałą w Archiwum Ringelbluma; Esther Farbstein przedstawia rabina Josefa Guzika i jego dziennik; Ewa Wiatr podała do druku list obrazujący losy wiedeńskich chrześcijan w getcie łódzkim. Pionierskiej pracy dokonał Piotr Kowalik, który na podstawie skrupulatnej lektury wszystkich numerów „Gazety Żydowskiej” zebrał i opisał tematykę religijną, jaka pojawiała się na łamach tego tytułu. Z innych tekstów zwracamy uwagę czytelników na stanowiące fragment większej całości gruntowne analizy Martyny Grądzkiej-Rejak i Jana Olaszka nad obecnością Zagłady i problematyki stosunków polsko-żydowskich w wydawnictwach ukazujących się w drugim obiegu w PRL. Z zainteresowaniem powinny się też spotkać rozważania Grzegorza Rossolińskiego-Liebe nad odpowiedzialnością Stefana Bandery za zbrodnie popełniane przez OUN-UPA. W dziale „Studia” polecamy również kolejny na naszych łamach artykuł Joanny Tokarskiej-Bakir, tym razem o obławie na Żydów we wsi koło Pińczowa. W dziale „Materiały” Dariusz Libionka przedstawia nieznaną dotychczas dokumentację kilku postępowań przeciwko szmalcownikom i prześladowcom Żydów toczących się przed Wojskowym Sądem Specjalnym Komendy Głównej AK, Łukasz Krzyżanowski zaś przybliża śledztwo dotyczące śmierci jedynej ofiary antyżydowskiego pogromu w Krakowie, umożliwiające nowe spojrzenie na te ponure wydarzenia. W dziale „Punkty widzenia” prezentujemy eseje poświęcone wydanym niedawno ważnym książkom: monografii Szymona Rudnickiego o Falandze (Grzegorz Krzywiec), Tomasza Żukowskiego o obecności Zagłady w tekstach kultury (Przemysław Czapliński) i Adama Puławskiego o polskich reakcjach na tzw. wielką akcję likwidacyjną w getcie warszawskim (Wojciech Rappak). Polecamy również interesujący tekst Krzysztofa Dubińskiego dotykający wykorzystywanej ostatnio propagandowo problematyki ratowania Żydów polskich za pomocą dokumentów państw południowoamerykańskich. Redakcja IN MEMORIAM STUDIA
MATERIAŁY
Z WARSZTATÓW BADAWCZYCH
PUNKTY WIDZENIA
OMÓWIENIA
RECENZJE
Publikacja zrealizowana dzięki pomocy i przy udziale środków :
dr. Stefana A. Cartera oraz innych darczyńców prywatnych
|